برقراری عملیات حمل‌ونقل هوایی ایمن در فضای کشور و نشست و برخاست ایمن در سطح فرودگاه‌ها مستلزم استقرار نظام هوانوردی مجهز به تجهیزات و دستگاه‌های ارتباطی، کمک ناوبری و نظارتی در چارچوب مقررات و استانداردهای بینالمللی و تنظیم و اداره و راهبری آنها می‌باشد که در کشور این مهم توسط شرکت فرودگاههای کشور انجام می‌پذیرد. در حال حاضر 96 مسیر هوایی به طول حدود 31587 ناتیکال مایل(58500 کیلومتر) در فضای هوایی کشور طراحی و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است و در نتیجه مدیریت عبور و مرور هوایی در فضای کشور از طریق مرکز کنترل فضای کشور و برج‌های کنترل در فرودگاه‌ها، عبور و مرور و نشست و برخاست هواپیماها به صورت برخوردار از عملیات ایمن و اجتناب از برخورد با یکدیگر یا با سایر موانع کنترل و هدایت می‌شود. در این زمینه هماهنگی با سایر مناطق دنیا از جمله اروپا و آسیا و خاورمیانه جهت ایجاد مسیرهای هوایی بینالمللی دارای اهمیت است، ضمن آنکه به‌منظور کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و بهینه‌سازی اقتصادی پروازها و کاهش هزینه‌های مصرف سوخت هواپیماها و کوتاه کردن زمان سفرها و فاصله بین مقاصد مختلف نیاز به کوتاه کردن مسیر و طراحی مسیرهای مستقیم می‌باشد.
به‌منظور کنترل و هدایت هواپیماها در فضای کشور و فرودگاه‌ها حدود 400 دستگاه و تجهیزات و سیستم‌های ارتباطی، کمک ناوبری و نظارتی مختلفی تهیه شده و در ایستگاه‌های هوانوردی و فرودگاه‌ها نصب شده که البته لازم است با توجه به تحولات بینالمللی حوزه هوانوردی و ارتباطات، ناوبری و نظارت/مدیریت ترافیک هوایی (CNS/ATM) و در چارچوب طرح جهانی و منطقه‌یی هوانوردی در مورد بکارگیری تجهیزات و سیستم‌های مدرن و جدید طبق استانداردهای بینالمللی اقدام شود که برنامه به‌کارگیری سامانه ADS-B در نظام هوانوردی کشور که در دستور کار شرکت فرودگاههای کشور قرار گرفته است را می‌توان در راستای عملی شدن این مهم ذکر کرد.
هم‌اکنون ارائه خدمات در فضای کشور از طریق مرکز کنترل تهران انجام می‌پذیرد که به‌صورت جانشین، یک سیستم نیز در محل فرودگاه امام نصب شده تا در مواقع ضروری از آن استفاده شود. در سال جاری پیش‌بینی می‌شود به تعداد 565 هزار پرواز خدمات هوانوردی ارائه شود که تعداد پروازهای داخل کشور حدود 400 هزار پرواز و حدود 165هزار پرواز نیز به صورت عبوری بر فراز فضای هوایی کشور پیش‌بینی می‌شود. البته با افزایش تجهیزات و بهبود آموزش نیروی انسانی متخصص می‌توان ظرفیت ارائه خدمات هوانوردی را در مقیاس وسیعی با ایمنی بیشتر افزایش داد. لازم به ذکر است که هم‌اکنون امکان هدایت به میزان دو برابر کنونی پروازهای عبوری از فضای کشور وجود دارد.
در این میان وجود 14 منطقه ممنوعه، 67 منطقه محدوده، 95 منطقه خطر و 91 منطقه احتیاطی در فضای کشور، مانعی برای مستقیم شدن مسیرهای هوایی بوده و نتیجه آن کاهش بهره‌وری فضا است که در نتیجه به لحاظ اقتصادی هزینه‌های شرکت‌های حمل‌ونقل هوایی را افزایش می‌دهد و از طرفی موجبات آلودگی بیشتر محیط‌زیست را فراهم می‌نماید. به همین دلیل است که بازنگری مستمر در طراحی مسیرهای هوایی ضرورتی است که لازمه ساختار کارآمد فضا و از اصول اساسی سامانه مدیریت بهینه ترافیک هوایی محسوب می‌شود که البته ضمن توجه به موضوع مهم امنیت کشور مستلزم همکاری و همفکری متولیان هر دو حوزه هوانوردی و امنیتی است.
